سرطان، داستانی غم‌انگیز از سلول‌های سرکش است که از نظم و هماهنگی چرخه طبیعی سلولی سرپیچی می‌کنند و به تکثیر و تقسیم بی‌وقفه دست می‌زنند.
سرطان، دسته‌ای از بیماری‌های
پیچیده است که با رشد غیرقابل کنترل سلول‌های غیرطبیعی در بدن و قابلیت انتشار آن‌ها
به سایر نقاط، شناخته می‌شود. برخلاف
تومورهای خوش‌خیم که محدود به محل خود باقی می‌مانند، سلول‌های
سرطانی می‌توانند توده‌هایی به نام تومور در بخش‌های مختلف بدن ایجاد کنند. علائم
و نشانه‌های این بیماری بسته به نوع و محل سرطان متفاوت است، اما خونریزی
غیرطبیعی، سرفه‌های طولانی، کاهش وزن بدون دلیل و تغییر در دفع مدفوع از جمله
علائم شایع آن هستند.
تاکنون بیش از 100 نوع سرطان در انسان شناسایی
شده است. مصرف دخانیات، چاقی، رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت بدنی، سوء مصرف
الکل، عفونت‌های خاص، قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان و آلاینده‌های محیطی،
نقص‌های ژنتیکی ارثی و عوامل دیگری در ابتلا به این بیماری نقش دارند. تشخیص سرطان
از طریق معاینه فیزیکی، بررسی علائم و نشانه‌ها، آزمایش‌های غربالگری و
تصویربرداری پزشکی انجام می‌شود. بیوپسی نیز برای تأیید نهایی تشخیص ضروری است.
سرطان، داستانی غم‌انگیز
از سلول‌های سرکش است که از نظم و هماهنگی چرخه
طبیعی سلولی سرپیچی می‌کنند و به تکثیر و تقسیم
بی‌وقفه دست می‌زنند. اما ریشه‌های این سرکشی در کجا نهفته است؟
علت اصلی ایجاد سرطان، تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها است. ژن‌ها، نقشه راهنمای عملکرد
سلول‌ها را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند و به آن‌ها می‌گویند که چگونه رشد کنند،
تکثیر شوند و چه زمانی از بین بروند. اما گاه در اثر عوامل مختلفی، این نقشه راه
دچار نقص می‌شود و جهش‌های ژنتیکی خطرناکی در ژن‌ها ایجاد می‌شود. این جهش‌ها،
مانند فرمانده‌ای سرکش، سلول‌ها را به مسیری اشتباه هدایت می‌کنند و آن‌ها را از
نظم و هماهنگی طبیعی خارج می‌کنند.
سرطان، بیماری پیچیده‌ای
است که میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهد و علائم آن بسته به نوع و محل سرطان و همچنین پیشرفت بیماری
متفاوت است. در حالی که برخی از افراد ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی را
تجربه نکنند، در اینجا به برخی از علائم شایع اولیه سرطان که توسط انجمن سلامت آمریکا معرفی شده است
اشاره می‌کنیم:
1-تغییرات در عملکرد روده
یا مثانه: یبوست، اسهال، تغییر در رنگ یا قوام مدفوع، ادرار دردناک، تکرر ادرار
2-گلودردی که از بین نمی‌رود: گلودرد مداوم، دشواری در
بلع، تغییر در صدا
3-خونریزی یا ترشح
غیرمعمول: خونریزی واژینال غیرطبیعی، ترشح نوک سینه، زخم‌های پوستی که التیام نمی‌یابند
4-توده یا ضخیم شدن در سینه، بیضه یا سایر
نقاط بدن: توده‌های بدون درد، ضخیم شدن پوست، بزرگ شدن غدد لنفاوی
5-سوء هاضمه یا مشکل در
بلع: سوزش
سر دل، نفخ، حالت تهوع، استفراغ
6-تغییرات در پوست: تغییر در اندازه، رنگ،
شکل یا ضخامت خال یا زگیل، خارش یا درد مداوم پوست
7-سرفه مداوم یا گرفتگی
صدا:
سرفه‌های بدون دلیل، گرفتگی صدای مداوم، تنگی نفس
8-کاهش وزن بدون دلیل یا
کاهش اشتها: کاهش وزن ناخواسته، از دست دادن اشتها
9-درد جدید در استخوان‌ها
یا سایر قسمت‌های بدن: دردی که مداوم و بدون دلیل تشدید می‌شود، درد استخوانی،
درد عضلانی
10-خستگی مداوم، تهوع یا
استفراغ: خستگی بدون دلیل، بی حالی مداوم، تهوع یا استفراغ مکرر
11-تب‌های غیرقابل توضیح: تب‌هایی که بدون دلیل
مشخصی ظاهر می‌شوند و از بین نمی‌روند
12-عفونت‌های مکرر: عفونت‌هایی که به طور
مکرر رخ می‌دهند و به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند
برخی از شایع‌ترین انواع سرطان بر اساس
محل بروز و علائم آن‌ها:
سرطان معده ، کابوسی خاموش در اعماق
دستگاه گوارش، زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی در لایه داخلی معده رشد می‌کنند.
این بیماری، علاوه بر سن و
رژیم غذایی نامناسب،
تحت‌تاثیر عواملی مانند سیگار کشیدن و عفونت‌های باکتریایی نیز قرار دارد. رژیم
غذایی سرشار از نمک،
مصرف زیاد غذاهای دودی
و کمبود میوه و سبزیجات در ایجاد این بیماری نقشی
اساسی دارند. سوءهاضمه، درد معده، نفخ بعد از غذا و حالت تهوع خفیف، از جمله علائم شایع در مراحل اولیه سرطان معده
هستند. با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتری مانند خون در مدفوع، استفراغ، دل‌درد،
کاهش وزن، زردی و مشکل در بلع نیز بروز می‌کنند. معده، کیسه‌ای عضلانی در دستگاه
گوارش است که پس از بلع غذا، وظیفه‌ی هضم اولیه آن را بر عهده دارد. در شرایطی که
سلول‌های سرطانی در بخشی از معده رشد بی‌رویه داشته باشند، عملکرد این عضو حیاتی
مختل شده و فرایند هضم و
جذب غذا با مشکل
مواجه می‌شود.اختلال در هضم و جذب غذا، مانند
سوءهاضمه، درد معده و حالت تهوع، مراجعه به متخصص گوارش و انجام معاینات و
آزمایشات لازم، میتواند در تشخیص زودهنگام سرطان معده و افزایش شانس درمان موثر،
نقشی حیاتی ایفا کند. تشخیص زودهنگام
سرطان معده با روش‌هایی مانند آندوسکوپی ،نمونه برداری و آزمایش خون احتمال موفقیت درمان را
به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. بسته به مرحله‌ی بیماری، روش‌های درمانی مختلفی
مانند جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی برای بیمار تجویز می‌شود. با آگاهی از
علائم و عوامل خطر سرطان معده و مراجعه به موقع به پزشک متخصص، می‌توان در برابر
این بیماری خاموش، مقاومت کرد و شانس زندگی سالم و طولانی را افزایش داد.
سرطان روده غولی خفته در دستگاه
گوارش، میتواند در بخش‌های مختلف روده شامل روده بزرگ، روده کوچک و راست روده رخ
دهد. این بیماری در مراحل اولیه اغلب هیچ علامتی ندارد، اما عللائم سرطان روده شامل تغییر در عادات
روده، دل درد و خونریزی است.
نشانه‌های خاموش:
1-تغییر در عادات روده:
اسهال یا یبوست غیرقابل توضیح، مدفوع باریک یا مدفوع حجیم، احساس تخلیه کامل نشدن
روده
2-دل درد و ناراحتی شکمی:
درد یا گرفتگی شکم، نفخ، گاز معده
3-خونریزی: خون در مدفوع،
مدفوع تیره رنگ یا سیاه
4-علائم دیگر: کاهش وزن
بدون دلیل، ضعف و خستگی، تهوع و استفراغ، کم‌خونی، زردی
گروه‌های در معرض خطر:
5-افراد با سابقه
خانوادگی سرطان روده
6-افراد دارای پولیپ روده
7-افراد چاق
8-افراد سیگاری
9-افراد با مصرف زیاد
مشروبات الکلی
10-افراد با رژیم غذایی
پرچرب و کم فیبر
تشخیص زودهنگام سرطان
روده با روش‌هایی مانند کولونوسکوپی، آزمایش خون و مدفوع، شانس درمان را به طور
قابل توجهی افزایش می‌دهد.
پیشگیری:
1-رژیم غذایی سالم
2-فعالیت بدنی
3-کنترل وزن
4-ترک سیگار
5-مصرف محدود مشروبات
الکلی
6-غربالگری
با آگاهی از علائم و مراجعه به موقع به پزشک
متخصص، می‌توان در برابر این بیماری خاموش، مقاومت کرد و شانس زندگی سالم و طولانی
را افزایش داد.
سرطان مثانه اختلالی است که میتواند در این عضو
حیاتی بدن، زندگی فرد را به مخاطره اندازد. شایع‌ترین نوع آن، سرطان سلول‌های
انتقالی است که سیگار کشیدن
نقشی اساسی در ابتلا به آن دارد.
علائمی که باید جدی گرفته
شوند:
1-خون در ادرار: شایع‌ترین علائم سرطان مثانه وجود خون در ادرار
(هماچوری) است که میتواند با چشم غیرمسلح دیده شود یا در آزمایش ادرار مشخص شود.
2-درد و سوزش ادرار: درد یا سوزش هنگام دفع
ادرار (دیسوری) میتواند از دیگر علائم این بیماری باشد.
3-تکرر ادرار: نیاز به دفع ادرار به
دفعات بیشتر از حد معمول (تکرر ادرار) نیز میتواند نشانه‌ای از سرطان مثانه باشد.
4-علائم دیگر: علائم دیگری مانند کم
خونی، کاهش ناگهانی وزن، دردهای استخوانی و خستگی مفرط نیز در برخی از بیماران
دیده می‌شود.
خوشبختانه، سرطان مثانه
معمولاً در مراحل اولیه قابل
تشخیص است. تشخیص این بیماری با روش‌هایی مانند آزمایش ادرار، سیستوسکوپی و بیوپسی
انجام می‌شود. سرطان مثانه بر اساس عمق نفوذ تومور به دیواره مثانه و عدم درگیری
غدد لنفاوی، به چهار مرحله از 0 تا 4
طبقه‌بندی می‌شود. هرچه مرحله بالاتر باشد، بیماری پیشرفته‌تر و درمان آن دشوارتر
است.
در صورت مشاهده هر یک از
علائم ذکر شده، به خصوص وجود خون در ادرار، باید به سرعت به متخصص اورولوژی مراجعه
کنید. تشخیص و درمان زودهنگام سرطان مثانه نقش حیاتی در افزایش شانس موفقیت درمان
و حفظ سلامتی بیمار دارد.
سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان، در انواع مختلفی از
جمله کارسینوم سلول سنگ فرشی سلول پایه و ملانوم بروز می‌کند. ملانوم، گرچه
از دو نوع دیگر نادرتر است، اما میتواند به سایر نقاط بدن و بافت‌های مجاور حمله
کند و گسترش یابد. در واقع، بیشتر مرگ و میرهای ناشی از سرطان پوست به این نوع
خاص مربوط می‌شود. نوع رنگ پوست و قرار گرفتن در معرض عوامل خطر مانند آفتاب
سوختگی، نقش مهمی در ابتلا به سرطان پوست دارند. تشخیص و درمان زودهنگام سرطان پوست نقشی حیاتی در
افزایش شانس موفقیت درمان و حفظ سلامتی بیمار دارد.
پانکراس غده ای کوچک به طول 15
سانتی‌متر در پشت معده، نقشی حیاتی در هضم و جذب غذا ایفا می‌کند. با افزایش سن،
احتمال ابتلا به سرطان پانکراس بیشتر می‌شود و این بیماری بیشتر در مردان شیوع
دارد.
عوامل خطر:
1-سیگار کشیدن
2-اضافه وزن و چاقی
3-سابقه خانوادگی
4-دیابت
5-پانکراتیت مزمن
علائم:
1-زردی: زرد شدن پوست و سفیدی چشم
از علائم شایع سرطان پانکراس است. این اتفاق به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون به
علت انسداد مجرای صفراوی توسط تومور رخ می‌دهد.
2-تیره شدن ادرار: رنگ ادرار به قهوه‌ای
تیره یا کهربایی تغییر می‌کند.
3-مدفوع رنگ روشن: رنگ مدفوع به خاکستری یا
سفید متمایل می‌شود.
4-درد در قسمت فوقانی
شکم: درد
در ناحیه پشت یا زیر دنده‌ها میتواند از علائم این بیماری باشد.
5-کاهش وزن بدون دلیل: کاهش وزن بدون تغییر در
رژیم غذایی یا فعالیت بدنی میتواند نشانه‌ای از سرطان پانکراس باشد.
6-بی‌اشتهایی: از دست دادن اشتها و عدم
تمایل به غذا خوردن از علائم رایج این بیماری است.
7-تهوع و استفراغ: تهوع و استفراغ مداوم میتواند
از علائم سرطان پانکراس باشد.
8-اسهال: اسهال چرب و بدبو از
علائم کمتر شایع این بیماری است.
9-خارش پوست: خارش پوست بدون دلیل میتواند
از علائم نادر سرطان پانکراس باشد.
10-افزایش قند خون: به
دلیل کاهش ترشح انسولین توسط پانکراس، قند خون در افراد مبتلا به این بیماری
افزایش می‌یابد.
تشخیص سرطان پانکراس در مراحل اولیه دشوار
است. آزمایش خون، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI از جمله روش‌های
تشخیصی این بیماری هستند. درمان سرطان پانکراس به مرحله بیماری، سلامت کلی فرد و
سایر عوامل بستگی دارد. جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی از جمله روش‌های درمانی
این بیماری هستند.
روش‌های پیشگیری:
1-ترک سیگار
2-کنترل وزن
3-معاینات منظم
سرطان پانکراس بیماری خطرناکی است که
در مراحل اولیه علائم واضحی ندارد. با آگاهی از عوامل خطر و علائم این بیماری، می‌توانید
در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک به پزشک مراجعه کنید و از تشخیص و درمان
زودهنگام بهره‌مند شوید.
سرطان ریه کابوسی که ریه‌ها را
هدف می‌گیرد، دومین سرطان شایع در مردان و سومین در زنان است. این قاتل خاموش، از
سن 40 سالگی بیشتر
قربانی می‌گیرد و متاسفانه تاکنون هیچ آزمایشی برای تشخیص زودهنگام آن وجود ندارد.
اگرچه دود سیگار به عنوان عامل اصلی این بیماری شناخته شده، اما قرار گرفتن در
معرض آلاینده‌های هوا، مواد شیمیایی، پرتودرمانی قفسه سینه و حتی روش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن، هم می‌توانند خطر
ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
علائمی که خبر از تاریکی
می‌دهند:
سرفه‌های مداوم، تنگی
نفس، خس خس سینه، درد قفسه سینه، خلط خونی، کاهش وزن بی‌دلیل، تب و درد استخوان،
زنگ خطرهایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. در صورت مشاهده هر یک از این
علائم، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.
تشخیص این بیماری با
استفاده از روش‌های مختلفی مانند بیوپسی،
سی تی اسکن و آزمایش‌های خون انجام می‌شود.
خوشبختانه، روش‌های درمانی مختلفی مانند جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و
ایمونوتراپی برای مبارزه با این بیماری وجود دارد. با تشخیص زودهنگام و انتخاب روش
درمانی مناسب، می‌توان شانس شکست این بیماری را به طور قابل توجهی افزایش داد.
سرطان تیروئید، اختلالی که غده
تیروئید، مسئول تنظیم هورمون‌های مهم بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، شایع‌ترین نوع
سرطان در زنان است. این بیماری با تشخیص زودهنگام، به طور قابل توجهی قابل درمان
است.
علائمی که خبر از بحران
می‌دهند:
1-توده یا تورم در گردن
2-مشکل در بلع غذا
3-گرفتگی صدا
4-درد در گردن یا گوش
5-سرفه
6-تنگی نفس
سابقه خانوادگی و قرار
گرفتن در معرض اشعه رادیواکتیو در دوران کودکی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش
می‌دهد. تشخیص این بیماری با استفاده از آزمایش خون، سونوگرافی، بیوپسی و اسکن
هسته‌ای انجام می‌شود. در اکثر موارد، سرطان تیروئید با درمان مناسب به طور کامل
قابل درمان است.
سرطان کلیه، اختلالی که سلول‌های
کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بیشتر در افراد بالای 40 سال رخ می‌دهد.
عوامل:
1-سیگار کشیدن
2-اضافه وزن و چاقی
3-فشار خون بالا
4-سابقه خانوادگی
5-مصرف برخی داروها مانند
فناتسیتین
6-تماس با برخی مواد
شیمیایی مانند کادمیوم
علائمی که خبر از بحران
می‌دهند:
1-وجود خون در ادرار
2-درد پهلو یا شکم
3-توده در شکم یا پهلو
4-خستگی مفرط
5-از دست دادن ناگهانی
میل به غذا
6-کاهش وزن بدون دلیل
7-تب و لرز
8-فشار خون بالا، به ویژه
اگر به طور ناگهانی رخ دهد
تشخیص این بیماری با
استفاده از آزمایش خون، آزمایش ادرار، سونوگرافی، CT اسکن و MRI انجام می‌شود.
درمان شامل جراحی برای برداشتن تومور، رادیوتراپی، شیمی درمانی و ایمونوتراپی است.
با تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌توان شانس شکست این بیماری را به
طور قابل توجهی افزایش داد.
سرطان، چالشی بزرگ برای
سلامتی بشر، با روش‌های درمانی متنوعی روبرو است. انتخاب روش درمانی مناسب به نوع
و مرحله پیشرفت بیماری بستگی دارد. در برخی موارد، تشخیص و درمان به طور هم‌زمان
انجام می‌شود، در حالی که در بیشتر مواقع، درمان شامل یک روش یا ترکیبی از روش‌های
زیر است:
1-جراحی
2-شیمی‌درمانی
3-پرتودرمانی
4-هورمون‌درمانی
5-ایمونوتراپی
6-درمان‌های ترکیبی
7-درمان‌های تسکینی
نکات پایانی:
1-در صورت مشاهده هرگونه
علائم مشکوک، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
2-معاینات و غربالگری‌های
منظم، کلید تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان سرطان هستند.
3-با اتخاذ سبک زندگی
سالم، می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
4-به یاد داشته باشید،
امید همواره در دل تاریکی وجود دارد. با آگاهی و اقدام به موقع، می‌توانید بر
سرطان غلبه کنید.