دیابت بیش از ۵۳۷ میلیون نفر از مردم جهان را تحت تأثیر قرار داده و افزایش شیوع آن در سال‌های اخیر این بیماری را به بزرگترین اپیدمی تاریخ تبدیل کرده است و تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۵۰، حدود ۱.۳ میلیارد نفر به دیابت نوع ۲ مبتلا خواهند شد.
روز جهانی دیابت بزرگ ترین کمپین آگاهی از دیابت در جهان است که هر ساله در ١٤ نوامبر برگزار می شود؛ هدف از برگزاری روز جهانی دیابت که در سال ١٩٩١ توسط فدراسیون بین المللی دیابت و سازمان بهداشت جهانی راه اندازی شد، ترویج اهمیت اقدام هماهنگ برای مقابله با دیابت به عنوان یک مساله مهم بهداشت جهانی است.به همین منظور گفتگویی با دکتر فرزاد توکلی پزشک عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت شمالغرب کشور صورت گرفت که ایشان در خصوص بیماری دیابت مواردی را مطرح کرد.
دکتر توکلی در ابتدا به معرفی بیماری دیابت پرداخت و گفت : دیابت یک بیماری مزمن است که با سطح بالای قند خون مشخص می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن یا انسولین کافی تولید نکند یا نتواند از انسولین تولید شده استفاده کند. مواد غذایی در بدن در نهایت به یک قند ساده به نام گلوکز تبدیل می شوند، گلوکز وارد جریان خون و سپس سلول ها شده و برای تولید انرژی و رشد بدن مورد استفاده قرار می گیرد. درصورتی که قند به علت وارد نشدن به سلول ها در خون باقی بماند، قند خون افزایش می یابد. این روندی است که در بیماری دیابت رخ می دهد.
وی کم‌تحرکی، چاقی، استعمال سیگار، الکل، رژیم‌های غذایی فرآوری‌شده رایج امروزی و همین طور کاهش مصرف میوه، سبزی و غذاهای سالم از مهمترین دلایل شیوع دیابت ذکر کرد و بیان داشت: ظاهر شدن هر یک از علائم دیابت می‌تواند یک زنگ خطر محسوب شود. دیابت مزمن و طولانی‌مدت شامل نوع ۱ و نوع ۲ است. دیگر نوع دیابت، دیابت بارداری است که در دوران بارداری رخ می‌دهد و 90 درصد بیماران دیابتی از نوع 2 هستند که بدن آنها نسبت به انسولین مقاومت نشان میدهند.
توکلی با اشاره به اینکه در جامعه تحت پوشش بهداشت و درمان صنعت نفت شمالغرب کشور حدود 11 درصد جز بیماران دیابتی به شمار میروند افزود : اصل اول برای مقابله و پیشگیری آموزش است اما در صورت بروز بیماری تمام هدف ما کنترل آن است که هر 3 ماه یکبار بیماران فراخوان و قند آنها مورد چکاب قرار میگیرد تا در صورت لزوم در نوع درمان تغییرات ایجاد شود که در این مرحله مهمترین گزینه ارتباط دو سویه با بیمار است .
پزشک عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت شمالغرب کشور شایع و رایج‌ترین علائم این بیماری را تکرر ادرار، احساس تشنگی شدید و نوشیدن مایعات زیاد،گرسنگی شدید،خستگی زیاد، اختلالات بینایی مانند تاری دید، زخمی که به خوبی ترمیم نمی‌شود.، خشکی دهان و کاهش وزن بی‌دلیل عنوان کرد .
دیابت نوع یک چیست؟
وی ادامه داد : دیابت نوع یک می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. اما بیشتر در کودکان و نوجوانان گزارش شده است. بدن فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ انسولین بسیار کمی تولید می‌کند. در مواقعی نیز بدن توانایی ساخت انسولین را ندارد. این بیماران برای کنترل سطح گلوکز خون به تزریق روزانه انسولین نیاز دارند.عوامل خطر این بیماری عبارتند از : سابقه خانوادگی ، فاکتورهای محیطی، بیماری‌های پانکراس و غدد داخلی بدن، حضور پروتئین‌های سیستم ایمنی بدن (آنتی‌بادی‌ها) ، جغرافیا و محل زندگی است.
درمان دیابت نوع ۱ شامل تزریق انواع انسولین برای دیابت یا استفاده از پمپ انسولین، چک قند خون و شمارش کربوهیدرات است. درمان دیابت نوع ۱ بدون تزریق انسولین به طور موقت و با مصرف میوه و رژیم غذایی مناسب امکان‌‌پذیر است (تا زمانی که جدیدترین روش درمان دیابت نوع ۱ پیدا شود.
دیابت نوع دو چیست؟
دکتر توکلی تصریح کرد : این نوع در بزرگسالان بیشتر شایع است. حدود ۹۰% از کل موارد دیابت مربوط به این نوع است. در نوع ۲ بدن بیمار انسولین تولید می‌کند، اما نمی‌تواند از این انسولین به‌خوبی استفاده کند. اولین روش درمان برای علایم دیابت نوع دو تغییر سبک زندگی است. باید فعالیت بدنی را در برنامه جای داد و رژیم غذایی سالم انتخاب کرد. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری پس از گذشت مدتی به داروهای خوراکی نیاز پیدا می‌کنند.دیابت بارداری در دوره بارداری به دلیل افزایش قند خون ایجاد می‌شود و پس از زایمان نیز از بین می‌رود. اما این بیماری با عوارض دیابت بارداری بر روی جنین همراه است. حتما باید برای تشخیص، کنترل و درمان علائم دیابت بارداری به دکتر زنان و زایمان یا دکتر غدد مراجعه کرد. زیرا این امکان وجود دارد که مادر یا کودک در آینده به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند.
اهدافی که روز جهانی دیابت دنبال می‌کند
افزایش آگاهی: هدف آن آموزش عموم مردم در مورد انواع مختلف دیابت—نوع ۱، نوع ۲ و دیابت بارداری—و عوامل خطر مرتبط با آنها است.
آموزش و حمایت: این روز منابع آموزشی در مورد روش‌های مؤثر مدیریت و پیشگیری از دیابت را فراهم می‌آورد و برای دسترسی بهتر و گزینه‌های درمانی بهتر برای افراد مبتلا دفاع می‌کند.
دسترسی جهانی WDD: بزرگترین کمپین آگاهی‌بخشی دیابت در سراسر جهان است که بیش از یک میلیارد نفر را در بیش از ۱۶۰ کشور درگیر می‌کند. این رویداد همکاری بین افراد، متخصصان بهداشتی و سازمان‌ها را برای بهبود مراقبت و پشتیبانی از دیابت تقویت می‌کند.
گفتنی است بر اساس اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت بیش از ۱۴ درصد ایرانی‌ها معادل هفت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در کشور دیابت دارند که ۳۱ درصد بیماری‌شان کنترل شده و چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر هم تحت پوشش درمان دیابت قرار دارند
شعار اختصاصی امسال روز جهانی دیابت «دیابت و تندرستی» اعلام شده است. همچنین دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت روزشمار هفته ملی دیابت را که از ۱۹ تا ۲۵ آبان‌ماه تعیین شده را به شرح زیر اعلام کرده است:
• شنبه ۱۹ آبان با عنوان دیابت و سلامت روان
• یکشنبه ۲۰ آبان با عنوان دیابت و خود مراقبتی
• دوشنبه ۲۱ آبان با عنوان پیش دیابت و پیشگیری از دیابت
• سه‌شنبه ۲۲ آبان با عنوان دیابت و پیشگیری از عوارض
• چهارشنبه ۲۳ آبان با عنوان با دیابت خوب زندگی کنیم
• پنج‌شنبه ۲۴ آبان با عنوان دیابت و نقش سیاستگذاران
• جمعه ۲۵ آبان با عنوان دیابت و شیوه زندگی سالم (تغذیه و فعالیت بدنی)
