اختلالات جسمی و ذهنی حیطه ی فعالیت کاردرمانی

به مناسبت روز جهانی کار درمانی در ادامه مطلبی می خوانیم:  

هر ساله ، ۲۷ اکتبر در سطح ملی و بین المللی به عنوان روز جهانی کاردرمانی گرامی داشته می شود.

کاردرمانی یک حرفه مراقبت های بهداشتی است که هدف آن ارتقاء سلامت جسمی و روانی است.  کاردرمانی تنها شغلی است که به افراد در تمام طول عمر کمک می کند تا از طریق استفاده درمانی از فعالیتهای روزمره، کارهایی را که می خواهند و باید انجام دهند، انجام دهند. متخصصان کاردرمانی به افراد در هر سنی این امکان را می دهند که با کمک به آنها در پیشگیری یا ارتقاء سلامتی، با وجود آسیب، بیماری یا ناتوانی، زندگی بهتری داشته باشند.

کاردرمانگران برای ایجاد استقلال در فعالیتهای روزمره زندگی (ADL) می باشد و از سه چیز مهم تشکیل شده است: مراقبت از خود، بهره وری و اوقات فراغت.

کاردرمانگر، چهار سطح مداخله را انجام می دهد:

-روش کمکی: این مرحله اولیه درمان است که شامل تمرینات، تکنیک های تسهیلی و مهاری، وضعیت دهی، جابجایی، تحریک حسی و غیره است. در این مرحله کاردرمانگر اجزا عملکردی بیمار را ارزیابی می کند.

-فعالیت توانمندسازی:  مرحله ای است که کاردرمانگر فعالیت شبیه سازی شده را جهت آماده سازی مشارکت بیمار در زندگی واقعی انجام می دهد. به عنوان مثال، تمرین گرفتن استوانه ها برای آماده سازی جهت  آشامیدن آب با استفاده از لیوان.

-فعالیت هدفمند:  در این مرحله بیماران بیشتر از سایر مراحل فعال می شوند. آنها می توانند کارهای روزمره خود مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، نوشتن، تحرک و غیره را انجام دهند.

-فعالیت مبتنی بر شغل:  آخرین مرحله ای است که بیماران فعالیت های مراقبت از خود، اوقات فراغت و کار تولیدی خود را در محیط واقعی خود انجام می دهند.

کاردرمانی به همان اندازه فیزیوتراپی برای افراد در هر سنی مهم است. این یک امر ضروری مطلق برای کمک به افراد است که استقلال و توانایی خود را برای انجام کاری که در زندگی دوست دارند و از آن لذت می برند، به دست آورند.

کار درمانگر چیست؟

بسیاری از کاردرمانگران در مطب های فیزیوتراپیست، کاردرمانی و گفتاردرمانی، شنوایی سنجی یا بیمارستان ها کار می کنند. با کمک به بیماران خود برای توسعه و تمرین مهارتهای مشارکت آنها در فعالیتهای اوقات فراغت، می توان موانع آنها در برابر این نوع فعالیتها را برطرف کرد و مزایای سلامتی و رفاه را فراهم کرد.

کاردرمانگرها به بیماران نشان می دهند که چگونه از وسایل تطبیقی مناسب مانند بریس های پا یا زانو، صندلی های چرخدار و وسایل کمکی برای خوردن استفاده کنند.

متخصصان کاردرمانی با تسلط بر علوم مختلف از جمله فیزیولوژی، آناتومی و روانشناسی یک برنامه جامع درمانی و درصورت لزوم رویکرد های جبرانی و تطابقی به مراجعه کنندگان ارائه می دهند که تمامی حیطه های زندگی فرد را در نظر می گیرد.

به عنوان مثال کاردرمانگر تمریناتی که برای بهبود مهارت های حرکتی در نظر گرفته است را در قالب یک فعالیت معنی دار در می آورد و از مراجع میخواهد به جای تکرار یه سری الگوهای حرکتی که برایش بی معنی است یک فعالیت هدفمند و معنی دار انجام دهد.

همچنین کاردرمانگر شرایط مراجع را در نظر می گیرد و تلاش می کند محیط را متناسب با شرایط بیمار تا حد امکان بوسیله وسایل و تجهیزات مختلف تغییر دهد تا مراجع حداکثر کارایی و حداقل وابستگی را داشته باشد که در نتیجه ی آن بیمار احساس کفایت و عزت نفس بیشتری داشته و از مشکلاتی دیگر از جمله افسردگی حاصل از وابستگی و ناکارآمدی جلوگیری می شود.

در واقع در کاردرمانی، کاردرمانگر علاوه بر توجه به درمان بیماری تا حدی که امکان پذیر است تاثیرات جانبی که بیماری بر روی ابعاد مختلف زندگی فرد می گذارد را نیز مورد بررسی قرار می دهد و راهکار های درمانی و جبرانی مختلف را برای جلوگیری و رفع مشکلات مورد بررسی قرار می دهد.

اینکه چه افرادی به کاردرمانی نیاز دارند در واقع همان حیطه ی فعالیت کاردرمانی می باشد که بخشی از آن به شرح زیر است:

الف- اختلالات جسمی

-اختلالات جسمی کودکان شامل تاخیر حرکتی، الگوهای حرکتی نادرست، دررفتگی مادرزادی ران، گردن کجی و ...

-اختلالات نورولوژیک بزرگسالان شامل پارکینسون، ام اس، سکته مغزی و ...

-اختلالات ارتوپدی شامل ضایعات تاندونی، سوختگی ها، بیماری های روماتیسمی و ...

 ب- اختلالات ذهنی کودکان

 -نظیر اختلالات توجه و تمرکز، اختلالات یادگیری، بیش فعالی، مشکلات حافظه، مشکلات شناختی و ...

ج-اختلالات روانی

-اختلالات کودکان مانند مشکلات رفتاری، هذیان و بی قراری، اسکیزوفرنی دوران کودکی، فوبیا و ...

-اختلالات بزرگسالان نظیر اسکیزوفرنی، سوءمصرف مواد، سالمندی، اختلالات خلقی و ...  

در واقع مشکلات افرادی که به کاردرمانی مراجعه می کنند دامنه وسیعی را در برمی گیرد و می تواند حاصل عوامل مختلفی از جمله یک صدمه یا تصادف، تعارض یا فشار روانی، بیماری جسمی، اختلال عاطفی ویا تاخیر رشدی و اختلالات مادر زادی باشد.

خدمات کار درمانی از دوره کوتاه مدت مراقبت در دوران حاد بیماری تا توانبخشی در دوره های جبرانی و تطابقی طولانی مدت را شامل می شود.

ویژگی های لازم برای یک کاردرمانگر:

یک فرد برای کاردرمانگر شدن نیازمند توانایی جسمی و روحی مطلوب و انگیزه ای قوی است تا بتواند با بیماران با ناتوانی های مختلف و گروه های سنی متفاوت ارتباط برقرار کند و در جهت درمان آن ها تلاش کند.

شاید بتوان گفت مهم ترین ویژگی یک کاردرمانگر علاقه به انسان ها است.

خدمات توانبخشی در اغلب موارد نیازمند دوره های طولانی مدت درمان است در نتیجه کسی که صبر وحوصله کافی نداشته باشد و به راحتی ناامید شود نمی تواند بیماران خود را در پروسه توانبخشی یاری کند.

انواع کاردرمانی:

ارائه خدمات در این حوزه از توانبخشی، از نوزاد تا سالمند را دربرمی‌گیرد. کاردرمانی با توجه به مشکلی که فرد در یکی از حوزه‌های روانی، جسمانی و ذهنی دارد، متفاوت است. بنابراین کاردرمانی خود نیز انواعی دارد:

1-کاردرمانی جسمی: کاردرمانی جسمی نوعی از کاردرمانی است که فعالیت‌هایی را به مراجع ارائه می‌دهد تا بتواند ضعف حرکتی، اختلالات عصب‌شناختی و همچنین ارتوپدی خود را برطرف کند.

2-کاردرمانی ذهنی: این نوع بیشتر برای کودکانی به کار می‌رود که در یکی از کارکردهای ذهنی مانند تمرکز، حل مسئله، ادراک، توانایی قضاوت و استدلال کردن و ... ضعف‌هایی دارد. 3-کاردرمانی روانی: کاردرمانی روانی برای افرادی مطرح می‌شود که از مشکلات رفتاری، اختلالات روانی مانند اختلالات خلقی و افسردگی، اختلالات اضطرابی، هذیان‌ها و توهم‌ها و ... رنج می‌برند.