روز مشاوره و آزمایش اچ آی وی؛ روز افزایش آگاهی در زمینه HIV

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ یکی از ضرورت‌های این تشخیص، غربالگری افراد دارای رفتارهای پرخطر و نیز شناسایی مبتلایانی است که فاقد رفتار پرخطر بوده‌اند، اما در اثر شرایط محیطی یا عدم آگاهی، به این بیماری مبتلا شده‌اند؛ چراکه فرد مبتلا به اچ آی وی ممکن است ظاهری سالم داشته و تا مدتها، فاقد آثار و علامت این بیماری و به عبارتی ناقل پنهان باشد. شناسایی چنین اقشاری از جامعه، زمینه‌های اقدامات پیشگیرانه و سلامت محور تمامی جوامع را به صورتی چشمگیر، فراهم می‌نماید.

باید گفت که تنها راه تشخیص عفونت اچ آی وی، انجام آزمایش خون است. از زمانی که ویروس وارد بدن فرد می‌شود، تا هنگامی که پاسخی قابل تشخیص با آزمایش خون ایجاد شود، دوره‌ی نهفتگی یا دوره‌ی پنجره نامیده می‌شود. از آنجا که به طور معمول تشخیص این بیماری، با شناسایی آنتی بادی بر علیه ویروس صورت می‌گیرد، در طول این دوره نتایج آزمایش فرد آلوده به اچ آی‌وی، می‌تواند منفی گردد. اما علیرغم منفی بودن آزمایش، امکان انتقال ویروس وجود دارد.

در واقع بیماری‌ای که همگان با نام ایدز می‌شناسند، در اصل عفونتی است که اگر تحت درمان قرار گیرد، ممکن است هرگز به مرحله ایدز وارد نشود و دانستن این نکته برای همگان بسیارمهم است.

ویروس نقص ایمنی انسان (Human Immunodeficiency Virus) سلولهای ایمنی بدن که وظیفه مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها را دارند، از بین برده باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. هنوز درمان موثری برای این بیماری وجود ندارد، اما با کنترل این بیماری فرد مبتلا می‌تواند زندگی طولانی و سالمی داشته، از شریک جنسی خود محافظت کند.

ویروس اچ آی وی از ابتدا در بدن نوعی شامپانزه آفریقایی وجود داشت. طبق تحقیقات، احتمالا نسخه شامپانزه ویروس (SIV) حین شکار و تماس با خون حیوان آلوده اولین بار به انسان‌ها منتقل شده است.

۲ تا ۴ هفته پس از عفونت، علائم مشابه آنفولانزا در برخی افراد بروز خواهد کرد که احتمالا چند روز تا چند هفته ادامه دار هستند. مواردی از جمله تب و لرز، تعرق در شب، دردهای عضلانی، گلو درد، خستگی، تورم غدد لنفاوی، ایجاد زخم در ناحیه دهان علائم این عفونت می‌باشند.

اگر فرد مبتلا به HIV در مراحل اولیه تحت درمان قرار نگیرد، این بیماری طی سه مرحله پیشرفت خواهد کرد.

مرحله اول یا عفونت حاد HIV: در این فاز بار ویروسی (میزان ویروس در بدن بیمار) زیاد است. برخی افراد علائمی مشابه آنفولانزا را در این مرحله تجربه می‌کنند. در مرحله حاد، آزمایش آنتی ژن/ آنتی بادی و یا آزمایش ملکولی در جهت تشخیص ماده ژنتیکی ویروس درون خون بیمار قادر به تشخیص ویروس است.

مرحله دوم یا عفونت مزمن HIV: این مرحله با نام عفونت بدون علامت و مرحله تاخیر بالینی نیز شناخته می شود. در این مرحله، ویروس هنوز فعال است اما تکثیر آن با سرعت پایینی انجام میگیرد. بدون مصرف داروهای موثر برای جلوگیری از پیشرفت HIV، این دوره احتمالا ده سال یا بیشتر طول می کشد. در انتهای این دوره بار ویروس افزایش یافته، احتمالا فرد علائمی بروز می دهد.

مرحله سوم یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز): افرادی که طبق دستور پزشک به درمان و مصرف دارو بپردازند هرگز به مرحله سوم وارد نمی‌شوند. شدیدترین دوره عفونت با ویروس HIV، ایدز است. سیستم ایمنی افراد مبتلا به ایدز بسیار ضعیف شده است. در این حالت ممکن است ابتلا به بیماری‌های ساده مانند سرماخوردگی برای این بیماران خطر آفرین باشد. به عبارتی دیگر به واسطه سیستم دفاعی ضعیف، افراد مبتلا به ایدز به انواع بیماری‌های عفونی شدید مبتلا می شوند که به آنها عفونت‌های فرصت طلب گفته می‌شود. مبتلایان به ایدز بار ویروسی بالایی دارند و بدون درمان معمولا حدود سه سال به زندگی ادامه خواهند داد.

آزمایش نوکلئیک اسید (NAT): ماده ژنتیکی ویروس در خون بیمار را شناسایی می کند. با استفاده از این روش وجود ویروس HIV و همچنین بار ویروس مشخص می شود. برای نمونه گیری، نیاز به خونگیری از فرد می‌باشد. آزمایش NAT با یک روش آزمایش ملکولی به نام PCR انجام می شود. واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) با تکثیر ماده ژنتیکی ویروسی موجود در نمونه خون، میزان آن را به حدی می‌رساند که توسط مراحل بعدی آزمایش قابل تشخیص باشد. NAT سریعتر از سایر روش‌ها ابتلا به HIV را تشخیص می دهد، اما روش گران قیمتی است؛ و تنها در مواقعی که فرد در معرض خطر احتمالی قرار گرفته یا زمانیکه علائم اولیه عفونت را نشان می‌دهد از این روش استفاده می‌شود.

آزمایش آنتی بادی: که آنتی بادی (پادتن تولید شده توسط سلول‌های ایمنی که با آنتی ژن ویروس برخورد و عامل خارجی را شناسایی کردند) را در خون شناسایی می‌کند.

آزمایش آنتی ژن: که آنتی ژن (پروتئین های موجود در سطح ویروس) برای یافتن ویروس HIV در خون و مایعات فرد بیمار به کار می رود. آزمایش آنتی ژن هم با نمونه گیری از خون و هم با استفاده از کیت های خاص انجام می‌شود.