به بهانه روز جهانی اهدا خون؛ "اهدای خون، زکات سلامتی"

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران؛ اهدای خون، اهدای زندگی و حیات بخشیدن به همنوع است که بدون هیچ چشم داشتی با رضایت کامل و در حرکتی انسان دوستانه و خیرخواهانه انجام می‌شود و اهدا کننده را سرشار از حس زیبای نوع دوستی می‌کند و خدا را سپاس می‌گوید به شکرانه سلامت و اینکه با قطره‌های خون خود حیات را در رگ‌های بیمار نیازمند به خون جاری می‌کند، حرکتی که هیچ ارجی جز رضایت خالق و سلامتی یک انسان را به همراه ندارد.

هدف از بزرگداشت روز جهانی خون آن است که آگاهی جهانی درباره نیاز به خون و فرآورده‌های خونی بی‌خطر افزایش یابد و افراد در جوامع مختلف از اهمیت انتقال خون و از سهم حیاتی اهدای داوطلبانه آن آگاه شوند. سیستم‌های بهداشت کشورها هم ضمن گسترش این سطح از آگاهی، شرایط و امکانات را برای همراهی بیشتر مردم با این اقدام پسندیده فراهم کنند.

این روز بهانه‌ای برای قدردانی از اهداکنندگان خون است که جان دوباره‌ای‌ به بیماران نیازمند به این ماده حیاتی می‌بخشند، در واقع اهدای خون تمرین باهم زیستن برای داشتن یک جامعه سالم است.

اهدای داوطلبانه خون نه تنها در حفظ جان بیماران نقش مهمی دارد بلکه در تقویت ارزش‌های انسان دوستانه و تجمیع سرمایه‌های اجتماعی تاثیر بسزایی دارد.

براساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در این کار انسان‌ دوستانه مشارکت می‌کنند و با اهدای خون خود، برای نجات جان‌های بی‌شماری اقدام می‌کنند، با این حال هنوز بسیاری از مردم در اهدای خون خود مردد هستند و به باورهای غلطی که در مورد اهدای خون وجود دارد اهمیت می‌دهند، اما به نظر می‌رسد در جامعه ایران، علاوه بر جنبه انسان‌ دوستانه و ارزش اخلاقی اهدای خون، جنبه مذهبی و خداپسندانه آن هم باعث مشارکت فعال افراد می‌شود.

بیماران تالاسمی، هموفیلی‌ها، دیالیزی، آنانی که نیازمند جراحی‌های بزرگ اعم از قلب، کلیه، مغز استخوان و زنان، مبتلایان به بیماری‌های خونریزی دهنده، نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین، پیوند اعضا، سوختگی‌های شدید، کم‌خونی‌های مزمن و انواع سرطان به ویژه در مرحله شیمی درمانی از مصرف‌کنندگان اصلی خون و فرآورده‌های آن هستند.

تنها خون سالم و اهدایی انسان‌های نیکوکار می‌تواند نجات بخش بیماران نیازمند به این مایع حیاتی باشد. با اهدای یک واحد خون می‌توان جان سه نفر را نجات داد، از یک واحد خون، گلبول خون فشرده گرفته می‌شود که در جراحی‌ها کاربرد دارد، پس از آن پلاکت به دست می‌آید که به مصرف بیماران سرطانی می‌رسد، پلاسمای خون نیز در بیماران کبدی و سوختگی استفاده می‌شود.

با وجود پیشرفت‌های فراوان در علم پزشکی تاکنون هیچ جایگزین مصنوعی برای خون ساخته نشده و فقط خونی که توسط انسان‌های بخشنده اهدا می‌شود، می‌تواند جان انسان‌های دیگر را از مرگ نجات دهد، عدم وجود جایگزین مناسب برای خون، محدودبودن مدت زمان نگهداری خون و فرآورده‌های خونی، همیشگی بودن نیاز به خون و فرآورده‌های آن سبب شده تا اهدای خون از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود.

اهدای خون هنگامی رخ می‌دهد که یک فرد سالم به طور داوطلبانه مقدار مشخصی از خون خود را در یک مرکز انتقال خون هدیه می‌دهد، خون اهدا شده پس از انجام آزمایش‌های غربالگری و تایید سلامتی به منظور تهیه فرآورده‌های خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا از طریق بانک خون مراکز درمانی به افراد دیگر تزریق می‌شود.

اهدای خون دارای شرایطی است که بهترین و سالمترین و در عین حال خون سازگار به فرد نیازمند به خون تزریق شود. در تزریق خون به بدن یک بیمار باید اطمینان حاصل شود که به او صدمه‌ای وارد نمی‌شود، در عین حال سلامت اهدا کننده خون نیز به خطر نمی‌افتد، از این رو تمام مراکز اهدای خون برای خون دادن شرایطی را در نظر می‌گیرند که بعضی از این شرایط برای حفظ سلامت فرد اهدا کننده و برخی دیگر برای حفظ سلامت گیرنده خون است و همچنین معافیت از اهدای خون ممکن است موقت یا دائم باشد.

ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند: بیماری‌های قلبی - عروقی، بیماری‌های شدید ریوی و آسم، سکته مغزی، دیابت وابسته به انسولین، سابقه ابتلا به بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت B، C، ایدز و تزریق مواد مخدر، به لحاظ حفظ سلامت فرد اهدا کننده یا گیرنده خون اجازه ندارد تا پایان عمر خون اهدا کند.

حداقل سن ۱۸ سال تمام و حداکثر ۶۰ سال (اهداکنندگان مستمر (با سابقه حداقل دو بار اهدای خون در سال) تا ۶۵)، حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم، فواصل اهدا خون هر ۸ هفته یک بار مشروط به آنکه تعداد دفعات آن در طول یک سال برای آقایان از ۴ بار و برای خانم ها از ۳ بار تجاوز نکند از جمله شرایط اهدای خون است.

موضوع روز جهانی اهداکننده خون در سال 2024 این است: "20 سال جشن اهدا: از اهداکنندگان خون متشکرم!" "20 years of celebrating giving: thank you blood donors!" 

این موضوع دو جنبه مهم را برجسته می‌کند. اول، این فرصتی است برای قدردانی از کسانی که داوطلبانه اهدای خون را انتخاب می‌کنند. اقدام فداکارانه آنها در اهدای خون جان افراد بی‌شماری را نجات می‌دهد و همچنان ستون فقرات یک منبع خون ایمن و مطمئن است.

دوم، امسال نیز 20 سال از گسترش آگاهی و ترویج اهدای خون است که فرصتی برای تأمل در مورد پیشرفت‌های انجام شده، تصدیق چالش‌ها و تجلیل از فداکاری اهداکنندگان خون، مراکز خون و سازمان‌هایی است که خستگی ناپذیر در این زمینه کار می‌کنند.